20 lutego, 2008 admin Posted in ARCHINOTATNIK Możliwość komentowania 4. Dom została wyłączona
20 lutego, 2008 admin Posted in ARCHINOTATNIK Możliwość komentowania 6. Ogród i dom, natura i kultura została wyłączona
20 lutego, 2008 admin Posted in ARCHINOTATNIK Możliwość komentowania 7. Krajobraz, architektura krajobrazu została wyłączona
20 lutego, 2008 admin Posted in ARCHINOTATNIK Możliwość komentowania 8. Ład przestrzeni i harmonia przestrzeni została wyłączona
20 lutego, 2008 admin Posted in ARCHINOTATNIK Możliwość komentowania 9. Miejsce, duch miejsca, strona, droga, otoczenie, terytorium, lokalizacja, miejscowość, została wyłączona
spis
prof. Janusz A. Włodarczyk
ARCHINOTATNIK
ARCHINOTATNIK – TYCHY
wprowadzenie
link bezpośredni: www.kocham.tychy.pl/archinotatnik
9. Miejsce, duch miejsca, strona, droga, otoczenie, terytorium, lokalizacja, miejscowość.
Zbyt wiele tych pojęć na raz, wiążą się jednak ze sobą nierozerwalnie, niech więc Czytelnik wybaczy mnogość, spróbujmy się z tym uporać.
Pierwsze cztery pojęcia to określenia subiektywne, o określonym miejscu i stronie, a także o duchu miejsca (i strony), dla każdego z nas duch miejsca jest gdzie indziej, każdy z nas to określa, każdy subiektywnie. Na marginesie: przy duchu tym warto jest pamiętać o innym duchu, o duchu czasu; często traktujemy pojęcia te albo – albo: raz – korzenie albo od portu do portu, raz – zapyziała tradycja albo ferdydurczana nowoczesność, a przecież oba duchy są ważne, każdy na swój sposób plus zdrowy rozsądek.
Miejscem określamy więc przestrzeń, z którą jesteśmy duchowo powiązani: duch miejsca, przestrzeń własną, własnością bardziej faktyczną niż formalną, choć dobrze, gdy oba warunki są spełnione. Z pojęciem strony mamy do czynienia, gdy przemieszczamy się w kierunku miejsca, pieszo (lepiej) lub autem bądź innym lokomocji środkiem; można by ująć w tych rozważaniach jeszcze jedno pojęcie – droga, towarzyszące relacji: miejsce – strona. Pojęcie strony wiążemy z miejscem, już zasiedziałym, gdy z niego kierujemy się gdzieś, w którąś ze stron, zwykle jest ich kilka. Nie taję, że inspiracją dla strony był dla mnie Marcel Proust. Otoczenie jest w miarę bardziej obiektywne, jednoznaczne, może być bliższe lub dalsze, można je stosunkowo łatwo określić, ideą jego jest krąg, koło.
Pojęcie terytorium jawi się jako przestrzeń i powierzchnia o bardziej konkretnych od miejsca granicach i wielkości, łatwiej dających się określić. Ogradzamy je, w bardziej lub mniej widoczny sposób, wystarczają ułożone w linii kamienie oddzielające własności, widoczne w krajobrazach Anglii czy Francji, wystarczy po prostu miedza; zwierzęta, koty na przykład, obsikują widoczne elementy graniczne, obwieszczając: to jest – miaaau – moje terytorium.
Formalnie wybór miejsca nazywamy lokalizacją: pod budynek, osiedle, miasto. Od miejsca do miejscowości i blisko, i daleko; blisko językowo, ten sam to rdzeń, źródłosłów, etymologia, miejscowość może być naszym miejscem, tym, z którym się utożsamiamy, ale może też być nam całkiem obojętna, jako jedna z wielu na mapie, obiektywna. W górach sezonowy dom, w którym mieszkam wraz z moimi najbliższymi przynależy formalnie do miejscowości (choć faktycznie od niej przestrzennie oderwany, 400 m wysokości i 4 km odległości) pisanej i mówionej przez nas, zgodnie z oficjalną jej nazwą, z dużej litery; miejsce domu określamy tą samą nazwą, lecz mówioną i pisaną z litery małej, choć z wielkością faktyczną jest dla nas akurat odwrotnie. O duchu miejsca możemy mówić tylko w przypadku drugim – osobistym i subiektywnym.
spis ilustracji,
zdjęcia: Janusz.A. Włodarczyk
1. Kawiarniany ogródek, Telc, Czechy
2. Dziedziniec Minster Court, Londyn
3. Zaułek św. Kazimierza, Wilno
4. Trzy Mosty, Lublana
5. Schody parkowe, Ogród Ujazdowski, Warszawa
6. Zieleń a mieście, Cmentarz Orląt, Lwów